Volkskrant over Thor de Bataaf
Door: Jeroen Trommelen Deelnemen in collectieve zonne-energieprojecten wordt lucratief. Sportkantines, scholen, kantoren: duizenden vierkante meters dakruimte liggen braak.Vind een zonnedak bij u in de buurt
Rond 1800 was het huidige Haagse tennispark Thor de Bataaf nog een boerderij van Willem Heytfeld, een patriot die vanuit Frankrijk naar Nederland was teruggekeerd tijdens de Bataafse Republiek. In de omgeving werd hij de Bataafse boer genoemd. Die naam werd bewaard in de latere tennisclub die begin deze eeuw fuseerde met tennisvereniging Thor.
Vanwaar deze Haagse tennisgeschiedenis? Omdat patriot Heytfeld zijn kachel stookte met turf die hij vlak bij huis zelf uit de grond stak. Zo wekte hij zijn eigen energie op. Dat doet het tennispark binnenkort opnieuw, en deze keer duurzaam. Met dank aan een regeling uit het Energieakkoord waarvan veel méér verenigingen, bedrijven, scholen, zwembaden en particulieren in Nederland gebruik zouden kunnen maken. Als ze maar zouden weten hoe.
Op de tennishal komen 226 zonnepanelen die door buurtbewoners kunnen worden gekocht. Die verdienen ze terug via de stroomopbrengst en een korting op hun energiebelasting. Zo kunnen Hagenaars uit de omgeving die zelf geen geschikt dak hebben, toch een of meer 'eigen' zonnepanelen beheren.
Dezelfde postcode
Het idee is de kern van wat in het Energieakkoord de 'postcoderoos' werd gedoopt, omdat deelnemers uit hetzelfde of aangrenzend postcodegebied moeten komen. De regeling stuitte aanvankelijk op kritiek omdat er veel bureaucratie aan vast zit. Geïnteresseerden moesten samen een corporatie oprichten; bedrijven mochten er nauwelijks aan meedoen en vaak was er een aparte, dure aansluiting voor nodig op het stroomnetwerk.
'De overheid vond dat het geen investeringsproject moest worden. Banken of financiële instellingen zouden er geen misbruik van moeten kunnen maken', zegt Stan Verheijen van Solargreenpoint, een bedrijfje dat ondanks de praktische bezwaren toch diverse projecten van de grond tilde. Inmiddels is de regeling verbeterd waardoor bijvoorbeeld kleine bedrijven gemakkelijker kunnen meedoen. Maar nog steeds loopt het niet storm.
De uitdaging is om de interesse van particulieren en lokale initiatiefnemers te koppelen aan duizenden vierkante meters dakruimte die braak ligt op bedrijven, sportkantines, scholen en andere gebouwen. Sinds begin deze maand kan dat op de website solargreenpoint.nl, waar ook geïnteresseerde Groenlezers na het intikken van hun postcode te zien krijgen welke projecten er in hun buurt zijn. Wie een dak wil aanbieden of een projectidee heeft, kan er eveneens terecht.
Winkelnering
Een vergelijkbare website is zonopnederland.nl, een initiatief in samenwerking met energieleverancier Greenchoice. De projecten van Solargreenpoint worden uitgevoerd met Eneco. Voordeel is dat de bedrijven het papier- en regelwerk uit handen nemen. Nadeel is dat ze leiden tot gedwongen winkelnering. 'Officieel hoeft dat niet', zegt Verheijen. 'Mensen kunnen klant blijven bij hun eigen energiebedrijf. Maar door een hiaat in de wetgeving kost het inderdaad veel tijd en energie om hun energiebelasting en btw met die andere bedrijven te verrekenen.'
Sinds vorig jaar groeit het aantal bezitters van zonnepanelen in duizelingwekkend tempo. In juli vorig jaar waren ruim 185 duizend installaties aangemeld bij de overheid. Een half jaar later waren dat er al bijna 40 duizend méér. Iemand die zelf zonnepanelen heeft, is financieel voordeliger uit dan in een collectief. Maar dat voordeel zal gaandeweg worden opgeheven, is de verwachting.
In een collectief project van Solargreenpoint is de stroomopbrengst ongeveer 15 cent per kilowattuur. Met eigen zonnepanelen op het dak is dat ongeveer 22 cent, omdat die op de energienota verrekend wordt voor het bedrag dat particulieren betalen voor grijze stroom, inclusief de belasting daarover. Maar deze 'saldering' gaat na 2017 jaar veranderen, heeft minister Kamp van Economische Zaken al aangekondigd.
De toekomst heet 'salderen light'. Daarin komt de prijs voor teruggeleverde zonnestroom op een lager niveau, maar zullen zonnepanelen nog steeds een rendabele investering zijn. Verheijen: 'Niemand weet precies waar het uitkomt, maar wij denken dat het ongeveer gelijk is aan de 15¿cent per kilowattuur die collectieve projecten nu opleveren. De voordelen van eigen zonnepanelen wordt genivelleerd. Collectieve projecten worden relatief aantrekkelijker.'
SDE-subsidies
Er zijn meer aanwijzingen dat de overheid liever dit soort medium-size zonneprojecten stimuleert dan de veel grote zonneparken die eveneens in ontwikkeling zijn. Net als windmolens komen die parken in aanmerking voor SDE-subsidies voor grootschalige stimulering van duurzame energie. Maar per euro subsidie leveren ze veel minder op dan windmolens, zeker op land. 'Het inruilen van een grootschalig windpark voor een zonnepark gaat gepaard met aanzienlijk hogere kosten en dat acht ik ongewenst', aldus de minister onlangs in de Tweede Kamer.
Het 'niet in mijn achtertuin'-sentiment dat windmolenparken oproepen, ontstaat ook al bij grote zonneparken, bevestigt Stan Verheijen. 'Grote grondprojecten brengen een andere dynamiek mee. Ze moeten echt goed geborgd zijn in de lokale gemeenschap. In Zutphen hebben we onlangs de aanbesteding gewonnen van een project van 3 hectare. Het wordt zowel door de lokale gemeenschap als de gemeente en de provincie gesteund en dat was heel belangrijk.'
Bataafse boeren die 10 hectare van hun grond willen beplanten met zonnepanelen zijn er heus wel geweest, zegt hij. 'Maar dan moet eerst de agrarische bestemming van de grond worden gewijzigd. En bijvoorbeeld landbouworganisatie LTO vindt dat alle vruchtbare grond in Nederland bestemd moet blijven voor landbouw. Ze heeft op die manier al diverse projecten tegengehouden.'